کتاب «درآمدی بر فلسفۀ سیاسی مقام معظم رهبری» با تلاش پژوهشگر ارجمند حجت الاسلام علی اکبر سیلانی نگارش یافته است. هدف اصلی نویسنده ارائۀ دیده گاه های مقام معظم رهبری در باب مسائل و موضوعات سیاسی با رویکردهای عقلانی است.
نویسنده معتقد است:« فلسفه سياسي مقام معظم رهبري، تأملات فلسفي است که در مباني و بنيادهاي معرفت ديني معظم له؛ يعني، معرفت‌شناسي، هستي‌شناسي، خداشناسي و انسان‌شناسي، ريشه دارد. ايشان در پي آن است که براي حل مشکلات اجتماعي بشر امروز، راه‌کارها و انديشه‌هاي خود را بر پايه مباني فلسفه سياسي خود، مطرح کنند. بنابراين فلسفه سياسي مقام معظم رهبري، که از يک سري مباني و مسائلي در چارچوب نظام مردم‌سالار اسلامي، شکل گرفته است از دو ويژگي مهم برخوردار است؛ اولا مبتني بر مباني و بنيادهاي معرفت ديني است و ثانيا در راستاي ارائه راه‌کارها، پاسخ‌گويي و رفع مشکلات امروزي جوامع بشري است.»(مقدمه کتاب،25)
نویسنده در کتاب مباحث خود را در چهار فصلِ دنبال نموده است؛ فصل اول را به يک سري مباحث پيرامون "مفاهيم و کليات بحث"، اختصاص نموده، در فصل دوم "ماهيت و مباني فلسفه سياسي مقام معظم رهبري" را، که عبارتند از مبانی معرفت شناسی، هستی شناسی، خدا شناسی و انسان شناسی، تبيين می نماید، در فصل سوم به "نظام مطلوب در فلسفه سياسي مقام معظم رهبري"؛ یعنی مردم سالاری اسلامی پرداخته،"تبيين مسائل مهم فلسفه سياسي مقام معطم رهبري" همچون آزادی، عدالت، قدرت و پیشرفت، را به فصل چهارم موکول نموده و نهایتاً در خاتمه تلاش می کنند مجموع مباحث را جمع بندی و نتیجه حاصل از آنها را بیان نمایند.
از جمله نقطه قوت های این کتاب،تفسیر و تحلیلِ دقیق از واژه «مشروعیت» در نگرش آیت الله خامنه ای_ایده الله_ بوده که برخی از نویسندگان و صاحب اندیشان در باب تفسیر صحیح این کلیدواژه مهم دچار اشتباه تحلیلی_تفسیری شده اند.
نویسنده در این کتاب با تفکیک دقیق مشروعیت در فلسفه سیاسی از مشروعیت در جامعه شناسی،نکات کلیدی پیرامون نقش اساسی و حقیقی مردم در حکومت اسلامی را تبیین نموده است.
آیت الله خامنه ای در خطبه هاي نماز جمعه ي تهران، به تاریخ 14/3/1378 اراده خود از «نقش مردم در مشروعیت»،در حوزه إعمال ولایت منحصر نموده و اشاره ای بهنقش مردم در ثبوت ولایت نکرده اند:« هيچ‌كس در نظام اسلامي نبايد مردم، رأي مردم و خواست مردم را انكار كند. حالا بعضي، رأي مردم را پايه‌ي مشروعيت مي‌دانند؛ لااقل پايه¬ي «إعمال مشروعيت» است. بدون آراءِ مردم، بدون حضور مردم و بدون تحقّق خواست مردم، خيمه‌ي نظام اسلامي، سرِپا نمي‌شود و نمي‌ماند.»
پژوهشگر علوم سیاسی در تفسیر این بیانات اشاره می نمایند:« بر این اساس میتوان چنین نتیجه گرفت که مراد ایشان از مشروعیت، مشروعیت به معنای جامعه شناختی آن است؛ یعنی تا مردم نباشند و به عنوان حامی قدم به میدان نگذارند، حکومت الهی محقق نخواهد. این معنا از مشروعیت در برابر معنای فلسفه سیاسی آن است؛ مشروعیت به معنای فلسفه سیاسی آن، یعنی حق حاکمیت؛ با این تعبیر حکومتی مشروع است که از طرف خداوند اجازه داشته باشد. مقام معظم رهبری چنین معنایی از مشروعیت را برای مردم در نظام مردم سالاری دینی، قائل نیست.»(ص 156)
آیت الله خامنه ای در تبيين نظام مردم‌سالار اسلامي و اهميت نقش مردم، استناد به اين نظريه در نگاه حضرت امام دارند و اين خود مؤيد آن است که ايشان همچون حضرت امام در نظريه مردم‌سالاري اسلامي، امر حکومت و ولايت را صرفاً امري الهي مي‌دانند که مردم در آن به‌عنوان پايه اعمال مشروعيت محسوب مي‌شوند. از طرفی تعبیری را که معظم له درباره نقش مردم در حکومت دارند، این است که مردم پایه اعمال مشروعیت هستند و این به معنای همان مقبولیت یا مشروعیت به معنای جامعه شناختی آن است.
نویسنده به تحریف و تقطیع نظام اندیشه ورزی آیت الله خامنه ای انتقاد نموده که چرا سخنان ایشان در جایگاه حقیقی و اراده شده و مجموعه وارِ ایشان مورد تحلیل و تفسیر قرار نگرفته است.
در این کتاب اشاره شده است که در کلمات مقام معظم رهبري به اين مطلب تصريح شده که «مردم يکي از پايه‌هاي مشروعيت در مردم‌سالاري اسلامي هستند» و این تعبیر، القای این ذهنیت را در پی دارد که منظور ایشان از مشروعیت، معنای فلسفه سیاسی آن یعنی حق حاکمیت است و به عبارتی همین تعبیر سبب شده که عده ای از محققان به این سمت، سوق پیدا کنند که نقش مردم در نظام مردم سالاری اسلامی از منظر معظم له نقشی مشروعیت دهنده است نه نقش مقبولیتی و بر همین اساس چند کتاب و مقالاتی منتشر شده که این دیدگاه را پوشش داده اند.
نویسنده معتقد است که اگر محققی بخواهد نظر مقام معظم رهبری را در خصوص نقش مردم بداند حتماً باید بیانات معظم له با اساتید و دانش¬جویان دانشگاه قزوین در تاریخ 26/ 9/1382 مورد توجه جدی قرار دهد.
وی اشاره می نمایند:« ایشان در همین بیانات تصریح دارند که مردم یکی از پایه های مشروعیت هستند اما با تأمل در کلام ايشان و همچنين با در نظر گرفتن سياق مباحث ايشان در بیانات مورد نظر، روشن مي‌شود که مراد از پایه بودن مردم در مشروعیت دهی، پايه‌هاي اعمال مشروعيت است، نه خود مشروعيت، به عبارتي مراد ایشان مشروعیت به معنای جامعه شناختی آن است نه مشروعیت به معنای فلسفه سیاسی آن. بنابراین معظم له، در صدد بيان پايه‌هاي تحقق نظام مردم‌سالار اسلامي است، چرا که در کلام ايشان، به دنبال چنين عباراتي و در تفسير آنها، بحث از تحقق نظام مردم سلاری اسلامي است که ما در اینجا عین کلام ایشان را می-آوریم:
«در اسلام مردم يك ركن مشروعيتند، نه همه‌ى پايه‌ى مشروعيت. نظام سياسى در اسلام علاوه بر رأى و خواست مردم، بر پايه ى اساسىِ ديگرى هم كه تقوا و عدالت ناميده مى‌شود، استوار است. اگر كسى كه براى حكومت انتخاب مى‌شود، از تقوا و عدالت برخوردار نبود، همه ى مردم هم كه بر او اتّفاق كنند، از نظر اسلام اين حكومت، حكومت نامشروعى است ... بنابراين، پايه ى مشروعيت حكومت فقط رأى مردم نيست؛ پايه ى اصلى تقوا و عدالت است؛ منتها تقوا و عدالت هم بدون رأى و مقبوليت مردم كارايى ندارد. لذا رأى مردم هم لازم است. »( بیانات، در دیدار اساتید و دانشجویان قزوین، 26/9/1382)
چنانکه پیداست رکن بودن مردم به عنوان پایه مشروعیت به معنای کارایی و مقبولیت آنها است یعنی همان معنای جامعه شناختی مشروعیت. بر اين اساس، مردم در مقام اثبات و تحقق نظام مردم‌سالاري اسلامي نقش دارند و به عبارتي در اعمال مشروعيت آن، سهيم هستند. آنچه که ما بر آن تاکید داریم این است که مقام معظم رهبری در جلسه مورد نظر در صدد بیان تفصیلی از نقش مردم در حکومت هستند و علی القاعده این بیانات، باید برای هر محققی که می خواهد نظر معظم له را تبیین کند، مرجع باشد.»(ص 158)
لازم به ذکر است که این کتاب توسط انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، تحت مدیریت حضرت آیت الله علامه محمدتقی مصباح یزدی منتشر شده است.
قیمت این کتاب 22000 تومان بوده و برای خرید آن بصورت حضوری به انتشارات موسسه امام خمینی (ره) واقع در بلوار جمهوری،و خرید اینترنتی به سایت انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) به آدرس: http://eshop.iki.ac.ir/shop/7 مراجعه نمایید.
عضو شوید
عضویت سریع
آمار
وب سایت:
آمار مطالب
آمار بازدید
